Fjölmiðlafrumvarp - forseti - símtöl - Baugsveldi - tölvubréf um ISG/R-listann og Jón Ólafsson.
Hart var tekist á um fjölmiðlafrumvarpið á alþingi í gær. Önnur umræða um málið hófst í þingsalnum að kvöldi mánudagsins 10. maí, þegar dreift var áliti meirihluta allsherjarnefndar. Þá var boðað til svonefnds útbýtingarfundar í þinginu klukkan 22.30 en venjulega sækja þingmenn ekki slíka fundi, því að til þeirra er boðað í því skyni að dreifa þingskjölum, svo að unnt sé að ræða þau síðar, þegar þingmenn hafa átt þess kost að kynna sér þau.
Á útbýtingarfundum geta þingmenn að sjálfsögðu einnig kvatt sér hljóðs, ef þeir kjósa og gerðist það þarna, að stjórnarandstæðingar fóru mikinn í klukkutíma. Gerðu harða hríð að forseta þingsins, heimtuðu langan tíma til að ræða fjölmiðlafrumvarpið í þinginu og Kristján L. Möller, starfandi þingflokksformaður Samfylkingarinnar, dró meðal annars upp þessa mynd:
„Ég held að verið sé að setja af stað leikrit. Við munum núna taka þátt í og sjá, og landsmenn allir, framhaldsleikriti sem hófst á heimastjórnarafmælinu. Það skyldi þó ekki vera að stjórnarmeirihlutinn þegi þunnu hljóði það sem eftir er í umræðu um málið og enginn taki þátt í umræðunni. Stjórnarandstöðuþingmenn munu að sjálfsögðu taka þátt í henni. Hver er svo tilgangurinn, herra forseti? Er það kannski tilgangurinn að forseti alþingis geti setið í forsæti og undirritað þessi skrýtnu lög sem eru ekkert annað en ólög? Er það svo að vegna þess að forseti Íslands er að fara í brúðkaupsveislu til Danmerkur að forseti alþingis og þeir sem fara með handhafavald forseta í fjarveru hans eigi að klára málið um helgina?“
Eins og þeir vita, sem fylgst hafa með umræðum á þingi, stóðu stjórnarandstöðuþingmenn í ræðustólnum og fjölluðu um þetta mál eða stjórn þingsins og fundarstjórn forseta alla vikuna frá morgni og fram á nótt. Ummæli Kristjáns L. Möllers um forseta Íslands urðu árhrínsorð ? Ólafur Ragnar Grímsson sneri heim til Íslands miðvikudaginn 12. maí og fór ekki í brúðkaupið í Kaupmannahöfn, þvert á vilja utanríkisráðherra og forsætisráðherra sagði, að vandasamt yrði að skýra út fyrir dönskum stjórnvöldum og konungsfjölskyldunni, hvers vegna forseti hefði ekki látið sjá sig við brúðkaupið, á fjarverunni væri engin haldbær skýring, forsetanum hefði dugað að kveikja á sjónvarpsrás alþingis til að sjá þar á þriðja tug manna á mælendaskrá alla vikuna, auk þess sem Halldór Blöndal þingforseti skýrði frá því í Morgunblaðinu á föstudag, að þá væru ræður um fundarstjórn forseta orðnar 89 við aðra umræðu fjölmiðlafrumvarpsins, svo að spá Kristjáns L. Möllers rættist ekki.
Hvers vegna hafa menn ekki velt því fyrir sér, hvort Ólafur Ragnar hafi komið heim vegna framboðs Baldurs Ágústssonar? Baldur kynnti framboð sitt á blaðamannafundi þriðjudaginn 11. maí.
*
Heimkoma Ólafs Ragnars hefur kallað á meiri umræður en áður um 26. grein stjórnarskrárinnar, það er synjunarvald forseta á lögum frá alþingi. Ég ætla ekki að rekja þær umræður hér, en fræðimenn eru ekki á einu máli um inntak greinarinnar og því síður, hvernig staðið skuli að framkvæmd hennar.
Nokkur hvellur varð vegna þess, hve Davíð Oddsson forsætisráðherra var afdráttarlaus í skoðun sinni á vanhæfi forseta Íslands til að synja þessum lögum.
Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir, fréttamaður sjónvarpsins, ræddi við Davíð í kvöldfréttum föstudaginn 14. maí. Þar var meðal annars rætt um hæfi forseta Íslands:
Jóhanna Vigdís Hjaltadóttir: Heldur þú að hann [forsetinn] muni ekki staðfesta þessi lög?
Davíð Oddsson: Ég hef ekki hugmynd um það, en í mínum huga er alveg klárt að hann getur ekki synjað þeim, af tveimur ástæðum. Lögmenn deila um það hvort að forsetinn geti synjað þeim eða hvort það er vald ráðherrans. Þetta skilur fólk illa hér af því við erum alltaf með meirihlutastjórn. Það þarf ekki að vera svo. Stundum er minnihlutastjórn. Í Danmörku, Noregi og Svíþjóð þá hefur iðulega verið minnihlutastjórn. Þar gæti þingið samþykkt lög sem að ráðherrann teldi að hefði stórkostleg útgjöld í för með sér og myndi þess vegna leggja til við þjóðhöfðingja að þeim væri synjað, ekki þjóðhöfðinginn. Nú, ef að hin túlkunin er rétt, sem menn eru með, að þetta sé í þetta eina skipti miðað við stjórnarskrána sem þetta er persónulegt vald forsetans að geta synjað, þá vakna allar vanhæfisreglur sem að við búum við í þessu landi og ef einhver er vanhæfur til þess að taka á þessu máli þá er það Ólafur Ragnar Grímsson. Forstjóri Norðurljósa[Sigurður G. Guðjónsson] er formaður stuðningsmannafélags Ólafs Ragnar Grímssonar. Það hefur komið fram í fjölmiðlum að fyrrverandi forstjóri Norðurljósa [Jón Ólafsson] sem seldi hafi verið einn aðalfjárhagslegur stuðningsmaður forsetans. Það hefur komið fram að forsetinn bauð jafnan til kvöldverðar þegar Stöð 2 var að taka lán sem fyrirtæki úti í bæ hjá erlendum lántökum... þegum, þá var veisla á Bessastöðum, dóttir forsetans vinnur hjá Baugi, þannig að ef einhver er algjörlega vanhæfur til slíkra hluta að þá er það forseti Íslands Ólafur Ragnar Grímsson. Þannig að hvoru megin sem að lögfræðitúlkunin liggur þá er algjörlega ljóst að hann getur ekki synjað þessum lögum.
Í umræðum á alþingi lýsti ég stuðningi við þessa niðurstöðu forsætisráðherra. Hún er rökrétt miðað við þær fullyrðingar, að forseti Íslands taki að sér sambærilegt hlutverk og ráðherra og sambærilega ábyrgð með því að synja lögum samkvæmt 26. grein stjórnarskrárinnar. Þá hljóta að gilda um hann vanhæfisreglur. Eftir að umræður hófust um hugsanleg afskipti forseta virðist hafa verið tekin ákvörðun um að breyta yfirstjórn kosningabaráttu Ólafs Ragnars. Hrafnkell A. Jónsson segir í grein í Morgunblaðinu 14. maí:
„Á úthallandi vetri var mér boðið að rita nafn mitt á meðmælendalista Ólafs Ragnars vegna komandi forsetakosninga, eftir að hafa skrifað nafn mitt spurði ég út í undirbúning framboðsins og var þá sagt að því stjórnaði sem fyrr núverandi forstjóri Norðurljósa hf., Sigurður G. Guðjónsson. Þegar ég lýsti óánægju minni með þessi nánu tengsl forsetans við Baugsveldið uppskar ég dómadagslestur um illsku forsætisráðherra, dómsmálaráðherra, ríkissaksóknara, ríkislögreglustjóra og fleiri meintra óvina Baugsauðhringsins. Eftir að hafa setið undir þessari framboðsræðu strikaði ég nafn mitt út af listanum.“
Laugardaginn 15. maí birtist hins vegar frétt í Morgunblaðinu, þar sem segir:
„Forstjóri Norðurljósa, Sigurður G. Guðjónsson, er skráður forsvarsmaður félags sem hefur unnið að kosningu Ólafs Ragnars Grímssonar í embætti forseta Íslands. Félagið er skráð undir nafninu Stuðningsmenn Ólafs R. Grímss.
"Ég vann að kosningum hans 1996 mjög ötullega. Ég vann að kosningunum hans árið 2000. Síðan hef ég bara haldið mig til hlés," segir Sigurður. Samtökin séu þó enn skráð en engir fundir verið haldnir.
Ásamt því að halda utan um fjáröflun fyrir forsetaframboð Ólafs Ragnars var Sigurður einnig umboðsmaður gagnvart kjörstjórnum og dómsmálaráðuneytinu.“
Ef marka má grein Hrafnkels hefur honum verið sagt rangt frá um hlut Sigurðar G. í framboði Ólafs Ragnars, því að nú er Gunnar Jónsson, lögmaður Norðurljósa, sagður í forystu fyrir framboði Ólafs Ragnars að ósk Sigurðar G., en Gunnar sat um skeið í stjórn Norðurljósa og er einn af höfundum lögfræðiálits, sem Norðurljós sendi allsherjarnefnd alþingis og birt er sem hluti af nefndaráliti minni hluta nefndarinnar. Um helmingur álits Samfylkingarinnar, Frjálslynda flokksins og vinstri/grænna er saminn af Norðurljósum, en í upphafi umsagnar fyrirtækisins um frumvarpið segir, að ljóst sé að efni þess „beinist að rekstri Norðurljósa og dótturfélaga þess, þó svo að það sé klætt í búning hins almenna.“
Enginn vafi er á nánum tengslum Ólafs Ragnars við þá, sem bera höfuðábyrgð á Norðurljósum. Ég hef heyrt, að ýmsum þyki Davíð hafa gengið of langt með því að nefna dóttur Ólafs Ragnars til sögunnar. Ef menn eru að ræða vanhæfisástæður er óhjákvæmilegt að líta til slíkra þátta fyrir okkur, sem sitjum í opinberum embættum. Undan því verður ekki vikist og Davíð hefði ekki sagt alla söguna, ef hann hefði sleppt þessu. Af eigin raun veit ég, að það er rétt, sem Gunnar Helgi Kristinsson, prófessor í stjórnmálafræði, segir í Fréttablaðinu í dag, sunnudaginn 16. maí: „Ég þykist vita að börnum stjórnmálamanna hafi iðulega verið blandað í stjórnmálaumræðu þar sem menn hafa virt takmörk misjafnlega mikið. Í seinni tíð er það ekki algengt.“
Eitt er að blanda börnum í stjórnmálaumræður annað að tíunda vanhæfisskilyrði eins og Davíð Oddsson gerði í þessu sjónvarpsviðtali, eins og áður sagði er ekki undan slíkum skilyrðum vikist. Mér finnst auk þess undarlegt að hlusta á viðkvæmni vegna þessa þáttar, eftir að hafa setið undir því í um það bil átta mánuði, að ég hafi unnið mér eitthvað til óhelgis með því að skipa frænda Davíðs Oddssonar hæstaréttardómara. Í því efni hefur enginn hikað við ræða um frændsemi, án þess að það sé á nokkurn hátt málefnalegt, heldur aðeins til þess eins gert að kasta skugga á málefnalega ákvörðun.
(Innan sviga vek ég athygli á því, að það þykir fréttnæmt, að þeir Davíð Oddsson og Tryggvi Gunnarsson, umboðsmaður alþingis, hafi talað saman í síma, eftir að Davíð barst álit umboðsmanns, en Davíð var starfandi dómsmálaráðherra, þegar umboðsmaður ákvað að birta álitið, á meðan ég var í Washington.
Þegar mér barst álitið, var mér tilkynnt út til Washington, að umboðsmaður hefði beðið um, að ég vissi gsm-símanúmer hans, ef ég vildi hafa samband við hann, án þess að hann teldi þess í sjálfu sér þörf. Hið sama gerðist eftir að ég kom í skrifstofu mína við heimkomu, þá var mér einnig sagt, að umboðsmaður hefði ákveðið símanúmer. Ég þakkaði fyrir þær upplýsingar, en ég þyrfti ekki að ræða neitt við hann.
Hið næsta, sem ég sá, um símasamband við umboðsmann var frétt í DV föstudaginn 14. maí um að umboðsmaður væri „beygður“ eftir símtal frá forsætisráðherra og er rætt við Eirík Tómasson, prófessor, einn þeirra, sem kvartaði til umboðsmanns vegna skipunar í dómaraembættið, og segir Eiríkur: „Ef satt reynist er þarna um að ræða samskipti sem ekki eiga að verða milli þessara aðila í stjórnkerfinu. Umboðsmaður starfar sjálfstætt og er óháður stjórnvaldi á borð við forsætisráðherra.“ Síðan kemur fram í hádegisfréttum hljóðvarps ríkisins sunnudaginn 16. maí, að Guðmundur Árni Stefánsson, fyrsti varaforseti alþingis, ætli að ræða málið í forsætisnefnd þingsins.
Þegar ég les þetta og heyri, velti ég því fyrir mér, hvað hefði verið sagt og gert, ef ég hefði fært mér símanúmer umboðsmanns í nyt.
Símtöl virðast DV kær um þessar mundir, því að laugardaginn 15. maí birtir Reynir Traustason fréttastjóri „frétt“ þess efnis, að ég hafi árið 2001 sem menntamálráðherra hringt í Þorfinn Ómarsson, forstöðumann Kvikmyndasjóðs, til að ræða við hann um „bágindi“ Hrafns Gunnlaugssonar.
Þessi „frétt“ er byggð á samtali við Önnu G. Magnúsdóttur kvikmyndaframleiðanda, sem sagt er, að setið hafi í úthlutunarnefnd Kvikmyndasjóðs árið 2001. Haft er eftir Þorfinni Ómarssyni: „Það er rétt að Björn hringdi í mig í þetta eina sinn.“ Segir Reynir, að Þorfinnur hefði á þessum tíma verið forstöðumaður Kvikmyndasjóðs í sjö ár og aldrei fengið símtal frá menntamálaráðherra! „Sjálfur harðneitar Þorfinnur að tjá sig um efni símtalsins,“ segir Reynir og hefur réttilega eftir mér, að ég muni ekki eftir þessu símtali, en hins vegar þyki mér skrýtið, ef því sé haldið fram, að ég hafi aðeins einu sinni rætt við Þorfinn allan þann tíma, sem ég var menntamálaráðherra, hann hafi oftar en einu sinni komið í skrifstofu mína auk þess við ræddum alloft saman á mannamótum.
Mér sýnist, að punkturinn í „fréttinni“ sé sá, að Þorfinnur styrkti, eftir að ég hætti sem menntamálaráðherra, mynd Hrafns eftir handriti Davíðs Oddssonar. Lokasetning „fréttarinnar“ er þessi: „Forstöðumaðurinn [Þorfinnur] lenti í rannsókn Ríkisendurskoðunar og missti starf sitt skömmu eftir að Hrafn fékk styrkinn.“
Þorfinnur Ómarsson starfar nú að kennslu eða rannsóknum í fjölmiðlafræðum við Háskóla Íslands og ætti hann sjálfur eða fela nemendum sínum að gera úttekt á „fréttamennsku“ DV um okkur Davíð Oddsson síðustu vikur, einn þátturinn gæti verið að kanna örlög þeirra, sem við höfum rætt við í síma og hvort ályktunarorð Reynis Traustasonar og brottför Þorfinns séu rétt.
Ég segi hér undir lok pistilsins frá símtali, sem fór fram vorið 2002, og snertir fjármálatengsl Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur og Jóns Ólafssonar. Verður fróðlegt að sjá, hvað DV segir um það símtal.)
Fyrir þetta innskot var ég að ræða vanhæfi forseta Íslands. Ég velti því fyrir mér í þingræðu í gær, hvers vegna keppst væri við að segja, að forseti Íslands þyrfti ekki að láta alþingi vita af því fyrirfram, ef hann væri að hugsa um að synja lagafrumvarpi á grundvelli 26. gr, stjórnarskrárinnar og hann þyrfti ekki heldur að taka efnislega afstöðu til þess máls, sem um væri að ræða.
Spurningar eins og þessar vakna í þessu sambandi:
Verður ekki forseti Íslands, sem handhafi löggjafarvalds, að vera á öndverðum meiði við aðalhandhafann, alþingi?
Er ekki eðlilegast að forseti, sem andvígur er ákveðinni lagasetningu, láti afstöðu sína í ljós sem fyrst þannig að þeim aðila, sem deilir lagasetningarvaldinu með honum, gefist ráðrúm til að íhuga rök hans?
Er forseta heimilt að beita synjunarvaldi samkvæmt 26. grein án nokkurs fyrirvara af hans hálfu, það er án þess að hann láti alþingi vita fyrir fram um afstöðu sína?
Í mínum huga eru svörin við þessum spurningum skýr. Þingmenn vita, að dómstólar eiga síðasta orðið um gildi laga gagnvart stjórnarskrá. Þeir vita einnig, eftir 60 ára reynslu, að forseti staðfestir lög frá alþingi. Ætli forseti að bregða út af þeirri reglu og synja lögum á hann ekki að þegja um þá ákvörðun, á meðan að máli er unnið á alþingi. Í því andrúmslofti, sem talsmenn Norðurljósa eru nú að skapa vegna starfa alþingis, á forseti ekki að ýta undir óvissu og spennu, því að höfuðhlutverk forseta er að stuðla að öryggi og jafnvægi í þjóðfélaginu. Furðulegt er, að Robert Marshall, formaður blaðamannafélags Íslands og starfsmaður Norðurljósa, skuli með stóryrðum hvetja til þess að forseti Íslands sé knúinn til að fara ekki að vilja alþingis.
Brýnt er að Ólafur Ragnar Grímsson forseti Íslands skýri frá því, ef hann ætlar að brjóta hina 60 ára gömlu reglu, vegna þess að í fræðilegri ritgerð árið 1977 komst Ólafur Ragnar Grímsson, þáverandi prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands, að þeirri niðurstöðu, að 26. gr. stjórnarskrárinnar væri dauður bókstafur vegna notkunarleysis. Síðan eru liðin tæp 30 ár, þannig að þessi rök eiga enn betur við nú en þá. Hinn 13. febrúar 1995 lýsti Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins, þeirri skoðun á alþingi, að rétt væri að setja lög um fjölmiðla til að koma í veg fyrir hringamyndun, hið sama og gert er í því frumvarpi, sem nú er til umræðu á alþingi.
Vegna þessara skoðana Ólafs Ragnars Grímssonar yrði fráleitt, að hann gripi til þess fyrirvaralaust og án nokkurs rökstuðnings að synja lögum, sem sporna gegn samþjöppun á eignarhaldi á fjölmiðlum og stuðla að fjölbreytni á grundvelli ákvæðis í stjórnarskránni, sem hann telur sjálfur dauðan bókstaf.
*
Í raun er ekki ágreiningur um það meðal þingmanna, án tillits til flokka, að það eigi að koma í veg fyrir samþjöppun á fjölmiðlamarkaði. Deilurnar eru um leið að því markmiði að tryggja dreifða eignaraðild fjölmiðlafrumvarpinu er valin leið, sem stenst gagnrýni að mínu.
Í umræðunum í gær benti Bjarni Benediktsson, formaður allsherjarnefndar, á, að í öllum löndum mundu umsvif Norðurljósa á fjölmiðlamarkaði stangast á við lög ? ekki væri unnt að setja lög um þetta efni án þess að það snerti Norðurljós, því að félagið væri með 63% hlutdeild í fjölmiðlamarkaðnum. Þetta væri ótrúlega há tala, sama hvaða mælikvarði væri notaður.
Jóhannes Jónsson, stofnandi Baugs og aðaleigandi, gerir sér grein fyrir hættunni af slíkum tökum á markaði. Jóhannes sagði 10. janúar 1991 í viðtali við Pressuna:
"Við ætlum ekki að safna auði af steypu. Í dag er Hagkaup stórhættulegt bákn. Í raun er engu fyrirtæki hollt að hafa meira en um 10% markaðshlutdeild. Þeir stóru geta stærðar sinnar vegna snúið á framleiðendur og innflytjendur sem á móti verða að hækka vöruverð sitt til að fullnægja kröfum risanna.“
Þegar ég sagði á vefsíðu minni fyrir nokkru, að hlutur Baugs í matvörumarkaðinum væri um og yfir 60% fékk ég bréf frá starfsmanni fyrirtækisins, þar sem sagði: „Sú fullyrðing að Hagar séu með 60% markaðshlutdeild í matvöru hefur margoft verið hrakin. Skv. mælingum AC Nielsen, en ekki taka allar verslanir þátt í þeirri mælingu, er hún um 47%. Semsagt hlutdeildin er minni en 47%.“
Ég ætla ekki að þrefa um þessar tölur en þær eru miklu hærri en 10%, en með þá hlutdeild var Hagkaup „stórhættulegt bákn“ og gat deilt og drottnað á markaðnum að mati þess, sem nú ræður að minnsta kosti 47% markaðarins. Er eðlilegt að það bákn, sem nú er komið til sögunnar deili einnig og drottni á fjölmiðlamarkaði? Að eitt fyrirtæki sé með 63% hlut í íslenskri fjölmiðlun? Þessu fyrirtæki ráði annað, sem hefur að eigin sögn um 47% hlut í matvörumarkaði ? og yfir þessu öllu tróni maður, sem taldið það „stórhættulegt“, ef eitt fyrirtæki hefði 10% hlutdeild í matvörumarkaði?
*
Í þingumræðunum vakti ég máls á því, að þær hefðu farið um víðan völl og um tíma snúist um fjármál flokkanna. Þeim umræðum hefði hins vegar allt í einu verið hætt, þegar upplýst var, að Samfylkingin hefði beðið fyrirtæki að veita sér ekki hærri styrki en 499.999 krónur til að komast í kringum eigin reglu, að upplýsa um styrki að fjárhæð 500.000 og þar yfir. Þá hefði mér einnig þótt skrýtið, að Fréttablaðið hefði ekki sagt söguna alla, þar sem ég vissi, að á blaðinu starfaði blaðamaður, sem hefði vitneskju um fjármálaleg tengsl Jóns Ólafssonar og Samfylkingarinnar eða skort á þeim. Ég hefði það staðfest í tölvubréfi, sem ég gæti lesið, ef þingmenn vildu.
Það urðu svo mikil læti í þingsalnum, þegar ég sagði frá þessu, að ég heyrði ekki, að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, sem situr inni á þingi fyrir Guðrúnu Ögmundsdóttur, en hún varð fyrir því óláni að salmonellu-sýking tók sig upp í henni að nýju í þann mund, sem fjölmiðlafrumvarpið kom til fyrstu umræðu á þingi, kallaði: Lestu bréfið! Lestu bréfið!
Eftir að ég hafði lokið máli mínu, var mér bent á, að það hefði komið fram ósk frá Ingibjörgu Sólrúnu um að ég læsi bréfið. Bað ég því að nýju um orðið síðdegis og las þetta bréf, sem er dagsett 13. maí 2002 í þann mund sem kosningabaráttan fyrir borgarstjórnarkosningarnar var í hámarki. Þröstur Emilsson, sem nú er blaðamaður á Fréttablaðinu ritaði bréfið til Stefáns Jóns Hafsteins, formanns framkvæmdastjórnar Samfylkingarinnar, og sendi mér afrit af því.
Ég gerði ekkert með bréfið á þessum tíma og notaði það ekki í kosningabaráttunni. Það kom hins vegar í huga minn að nýju, eftir að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hóf þátttöku í þingkosningunum í byrjun árs 2003 og tók að ásaka menn fyrir að ræða á ómaklegan hátt um Jón Ólafsson, Baug og Kaupþing. Í þeirri baráttu var Þröstur Emilsson kosningastjóri Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi, þar sem Björgvin G. Sigurðsson alþingismaður var meðal frambjóðenda en hann var framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar, þegar bréfið var ritað, og kemur við sögu í því. Ég vakti athygli Lúðvíks Bergvinssonar, alþingismanns og frambjóðanda í Suðurkjördæmi, á málinu í samtali í þinghúsinu og fékk staðfestingu á því frá Stefáni Jóni Hafstein í tölvubréfi, að hann hefði fengið bréfið frá Þresti.
Þótt hart væri barist í tilefni af þingkosningunum, vakti ég ekki máls á þessu bréfi opinberlega þá. Vopnaburður Samfylkingarinnar og Baugsmiðlanna undanfarið hafa hins vegar orðið til þess, að mér þótti ástæða til að segja frá bréfinu á alþingi, til að bregða ljósi á fjárhagsleg samskipti, framkomu við starfsfólk og aðra þætti, sem borið hefur hátt.
Hér birtist bréfið frá 13. maí 2002 í heild. Það er Stefán Jón Hafstein, sem er ávarpaður:
„Heill og sæll,
ég rita þér þessar línur í þeirri von að svör fáist frá þér.
Ég hef reynt að senda tölvupóst á ISG [Ingibjörg Sólrún Gísladóttur] vegna málsins en annað tveggja skilar pósturinn sér ekki eða ISG kýs að svara ekki erindinu.
Þetta snýst um fullyrðingar framkvæmdastjóra Samfylkingar sem lúta að fjárstuðningi Jóns Ólafssonar við ISG/R-listann.
Forsagan í stuttu máli er sú að í aðdraganda formannskjörs Samfylkingar fyrir nokkru, lét ég tilleiðast og gekk í Samfylkinguna og fékk þar með atkvæðisrétt, allt af greiðasemi við ÖS [Össur Skarphéðinsson]. Ekkert til að skammast sín fyrir og algengt hjá þeim sem í slíku standa, þ.e. að smala.
Þegar formannskjör var yfirstaðið, dróst hjá mér að segja mig úr flokknum, því ekki stóð til að vera þar áfram af vissum ástæðum.
Þegar svo í aðdraganda kosninga nú fóru að berast bréf og gíróseðlar o.fl. ákvað ég að senda framkvæmdastjóra Samfylkingarinnar formlega úrsögn. Þar setti ég fram ákveðnar skýringar sem tengjast Jóni Ólafssyni og meintum fjárstuðningi hans við stjórnmálaaflið. Skýringar sem líka tengjast störfum mínum fyrir fyrirtæki Jóns Óalfssonar og svikum hans.
Framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar [Björgvin G. Sigurðsson núverandi alþingismaður] hafði samband við mig í síma um leið og honum barst úrsögnin og kvaðst vildi leiðrétta þetta bull í mér, eins og það var orðað, Samfylkingin hefði ekki fengið krónu frá Jóni Ólafssyni og oftar en einu sinni afþakkað allan stuðning úr þeirri áttinni. Framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar fullyrti hins vegar þegar ég maldaði í móinn að ISG hefði jú vissulega þegið umtalsverða fjármuni úr vasa Jóns Ólafssonar. En Hún kæmi Samfylkingunni og þar með R-listanum ekkert við og mætti alls ekki setja það undir sama hattinn í þessu máli, þ.e. umfjöllun um borgarstjórnarkosningar og fjármál.
Gott og vel en ljótt ef satt er - hafi ISG þegið verulega fjármuni úr vasa Jóns Ólafssonar þá þykir mér það undarlegt. Þessi sami Jón Ólafsson er nefnilega að svína á fyrrverandi starfsfólki sínu, hefur ekki staðið skil á launum eða öðru slíku svo mánuðum skiptir, eða frá því í september 2001. Vitaskuld eru allir gengnir út, allt klabbið komið í lögfræðiinnheimtu og þar tefur sá hinn sami Jón Ólafsson málið með öllum tækum ráðum.
Síðasta útspil hans og jafnframt það subbulegasta sem ég hefi heyrt um dagana er tilboð til lúkningar kröfum. Þeir settust nefnilega niður félagarnir Jón Ólafsson, Kristjánn Jónsson og Sigurður G. Guðjónsson og reiknuðu út hve mikið Ábyrgðarsjóður launa greiddi ef þeir létu fyrirtækið sem ég og fleiri unnum hjá, fara í gjaldþrot. Þá sömu tölu og þeir fengu út buðust þeir til að greiða mér og ekki krónu meir eins og það var orðað. Þetta er siðferðið sem þar er stundað. Svo þú sjáir hver munur er á \"tilboði\" Jóns Ólafssonar og raunverulegri kröfu minni þá stóð hún í 3,3 milljónum króna um miðjan mars en \"tilboðið\" hljóðaði upp á að greidd yrði rösklega 1,1 milljón.
Skýrt liggur fyrir að engum lið kröfunnar hefur verið mótmælt og því ekki hægt að lækka hana af þeim sökum.
Nú kanntu að velta því fyrir þér hvers vegna þú fáir þessar upplýsingar. Jú, þetta snýst um siðferði og heiðarleika. ISG hefur eftir því sem framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar fullyrti, þegið umtalsverðar fjárhæðir beint frá Jóni Ólafssyni á sama tíma og hann stundar slíkt athæfi eins og ég lýsti, ekki einasta að hann svíni á starfsfólki sínu heldur gerir maðurinn út á Ábyrgðarsjóð launa.
Er þetta það siðferði sem þið hjá R-listanum samþykkið og teljið til eftirbreytni ?
Að halda eftir launum starfsmanna eins fyrirtækis Jóns Ólafssonar og setja a.m.k. þá upphæð í kosningasjóð hjá R-listanum er að mínu mati afar undarlegt framferði, svo ekki sé meira sagt.
Svo er auðvitað allt annað mál og alvarlegra þegar kemur að þiggjendum fjárins. Vill eitthvert stjórnmálaafl binda trúss sitt við slíkan hæl, svo ekki sé fastar að orði kveðið ?
Vænt þætti mér um að fá einhver svör frá þér hið allra fyrsta. Ég tel rétt að önnur framboð og sömuleiðis almenningur viti af þessu máli og öðrum sem tengjast Jóni Ólafssyni, þar sem fyrir liggur að hann er verulega stór styrktaraðili R-listans/ISG, og vísast þar enn og aftur til fullyrðinga frmakvæmdatsjóra Samfylkingarinnar.
Virðingarfyllst,
Þröstur Emilsson“
Eftir að ég hafði lesið þetta bréf í þingsalnum, hrópaði Mörður Árnason, sem alltaf er með frammíköll, þegar ég tala: Stóra bomba! Ingibjörg Sólrún sagði, að nú hefði „skjalavörðurinn“ talað og gaf til kynna, að bréfritari hefði ef til vill ekki verið með sjálfum sér og ég væri á barmi örvæntingar. Bryndís Hlöðversdóttir sagði bréfið endurspegla líðan mína. Kristján L. Möller taldi málið snerta Aflvaka og viðskipti með lén! Björgvin G. Sigurðsson bað um að fá að bera af sér sakir og sagðist ekkert vita um fjármál Reykjavíkurlistans!
Fréttablaðið segir ekki frá þessu í sunnudagsblaði sínu, þótt greint sé þar frá ræðum, sem voru fluttar síðar þennan sama dag á þinginu. Ég hef ekki heyrt frá þessu sagt í öðrum miðlum Norðurljósa og ekki heldur í Ríkisútvarpinu.
Um viðbrögð Samfylkingarfólksins á þingi er það að segja, að þau ræddu ekki efni málsins heldur leituðust við að drepa því á dreif. Þetta á ekkert skylt við nein viðskipti með lén, í bréfinu er hvergi vikið að slíku. Málið snýst ekki heldur um það, hvort Björgvin G. Sigurðsson hafi komið að fjármálum Reykjavíkurlistans. Hér er um það að ræða, að maður, sem Björgvin teysti til að sinna fyrir sig kosningastjórn, og hefur starfað í mörg ár sem fréttamaður, segir frá símhringingu frá Björgvini og símtali, þar sem Björgvin lýsir fjárstreymi frá Jóni Ólafssyni til Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur.
„Ég tel rétt að önnur framboð og sömuleiðis almenningur viti af þessu máli,“ segir Þröstur í bréfi sínu til Stefáns Jóns, svo að ekki var hér um neitt trúnaðarmál að ræða af hans hálfu. Fleiri stjórnmálamenn en ég hafa geymt tölvubréf og enginn vísar oftar í gamalt tölvubréf en Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingarinnar, sem telur það sér helst til ágætis í orrahríð vegna Baugs að hafa sent stjórnendum fyrirtækisins skammabréf, þegar þeir létu bróður Össurar hætta störfum.
Nú berast þær fréttir, að R-listinn ætli fyrir hvatningu frá Fréttablaðinu að taka fjölmiðlafrumvarpið upp á vettvangi borgarstjórnar. Þar gefst þá tækifæri til að ræða þessi fjárhagslegu tengsl R-listans við stjórnendur Norðurljósa frekar og fá upplýsingar um það, hvort aðrir forystumenn R-listans en Ingibjörg Sólrún og Stefán Jón vissu um þau fjárhagslegu tengsl, sem Björgvin G. Sigurðsson segir, að hafi verið milli Ingibjargar Sólrúnar og Jóns Ólafssonar.