Þennan dag kom ég aftur til starfa eftir ferðalag okkar Ásdísar Höllu til Parísar og London. Eftir að hafa verið nokkra daga í burtu þarf alltaf dálítinn tíma til að koma skrifborðinu í samt lag og ná utan um þau mál, sem safnast saman. Þessi tími var stuttur að þessu sinni, því að strax að morgni fimmtudagsins flaug ég til Bíldudals og kom ekki aftur fyrr en um hádegi föstudaginn 32. október. Þess vegna var þéttraðað á allan miðvikudaginn frá morgni til kvölds. Viðtöl fyrir hádegi og fundir síðdegis. Klukkan 18. 30 fór ég síðan inn á Stöð 2 til að vera þar í beinni útsendingu upp úr sjö í Íslandi í dag. Voru hugmyndir um flutning stýrimanna- og vélstjóranáms úr Sjómannaskólahúsinu þar til umræðu. Var einnig drepið á það mál á fundinum á Patreksfirði næsta kvöld. Er greinilegt, að margir taka þessar hugmyndir nærri sér. Klukkan 20 fórum við Rut í Þjóðleikhúsið og sáum frumsýningu á leikritinu Grandavegur 7. Var þeirri stund vel varið.

Síðdegis fór ég í Borgarleikhúsið og tók þar þátt í kynningu á vegum Sjóvá- Almennra á nýju umferðarfræðsludiski, sem nota má í geisladrif á tölvum til að læra umferðarreglur og að aka bíl.

Umræður voru á Alþingi í fjögur frumvörp, sem ég flyt þar, það er um háskóla, um Kennara- og uppeldisháskóla, um Örnefndastofnun og um breyting á lögum um bæjarnöfn. Var mest rætt um fyrsta frumvarpið og gekk Svavar Gestsson helst fram fyrir skjöldu af hálfu stjórnarandstöðunnar. Daginn eftir var öllum frumvörpunum vísað til meðferðar í menntamálanefnd þingsins.

Klukkan 19.00 var ég í beinni sjónvarpsútsendingu á Stöð 2 og ræddi þar um samskipti Íslands og Kína í þætti um fréttir liðinnar viku. Um kvöldið voru fyrstu áskriftartónleikar Kammersveitar Reykjavíkur á þessu starfsári í Listasafni Íslands.

Klukkan 11 flutti ég stutt ávarp við upphaf málþings í Menntaskólanum við Sund um málefni og stöðu skólans. Hafði ég tíma þar til að hlusta á framsöguræður, sem allar voru hinar fróðlegustu. Sjálfstæði framhaldsskólanna er að aukast og jafnframt tel ég, að þeir muni í vaxandi mæli keppa um nemendur, að minnsta kosti hér á höfuðborgarsvæðinu og þess vegna beri skólunum að skerpa sjálfsmynd sína og gera nemendum með skýrari hætti en til þessa grein fyrir því, hvað þeir hafa að bjóða. Almennt voru ræður manna jákvæðar á þessu málþingi, sérstaklega finnst mér skemmtilegt að heyra í fulltrúum nemenda, bæði hér og við vígslu nýja skólahússins í Garðabæ voru fulltrúar nemenda hvað jákvæðastir og mest í mun að gera skólann sinn betri og halda merki hans hátt á loft. Klukkan 16 tókum við þátt í hátíð Rithöfundasambands Íslands að Dyngjuvegi 8, þar sem sambandið var formlega að flytja aðsetur sitt í hús, sem Gunnar Gunnarsson reisti sér um 1950. Davíð Oddsson beitti sér fyrir því sem borgarstjóri að húsið var keypt á sínum tíma og skyldi það notað í þágu listamanna. Hefur ráðstöfun þess nú verið ákveðin með þessum hætti. Í minn hlut kom að afhenda Ingibjörgu Haraldsdóttur, formanni Rithöfundasambandsins, gjafabréf frá nokkrum velunnurum rithöfunda, sem gefa þeim myndir Gunnars sonar skáldsins úr Fjallkirkjunni og myndskreyttan texta úr Sonnettusveig, hanga þessar um 150 myndir á veggjum Dynguvegs 8 og gefa stofunum þar sérstakan svip.

Klukkan 9 flutti ég ræðu við upphaf málþings sem menntamálaráðuneytið boðaði til um samstarf heimilis og skóla.Var þetta fyrsta málþing um þetta efni og vonandi leggur það grunn að nánara samstarfi heimila og skóla. Allar rannsóknir sýna, að hlutur foreldra við menntun barna sinna skiptir miklu máli. Ég hef verulegar áhyggjur af því, hve umræður um skólamál verða oft neikvæðar og straumarnir eru of mikið á þann veg. Er ég sannfærður um að nánari tengsl skólanna við foreldra og forráðamenn barna styrki stöðu skólanna sem stofnana. Klukkan þrjú flutti ég ræðu á afmælisráðstefnu SÁÁ um hlutverk ríkisins í forvörnum og meðferð. Síðan lá leiðin í álverið í Straumsvík, þar sem hin nýi hluti þess var formlega tekinn í notkun. Þótt skömm sé frá að segja, hafði ég aldrei áður komið inn á athafnasvæði álversins. Var einstaklega glæsilega og með skipulegum hætti staðið að þessari athöfn allri.

Fór í Listasafn ASÍ og var við opnun sýninga Vilhjálms G. Vilhjálmssonar og Erlu Þórarinsdóttur.

Fórum í Gerðarsafn í Kópavogi, þar sem kynntar voru teikningar að Tónlistarhúsi Kópavogs, og skoðaði einnig sýningar þriggja listmálara í safninu Eggerts Péturssonar, Helga Þorgils Friðjónssonar og Kristins G. Harðarsonar. Um kvöldið fórum við á frumsýningu óperunnar Cosi van tutti í Íslensku óperunni.

Flutti setningarávarp í hátíðarsal Háskóla Íslands á þriðju ráðstefnu norrænna sagnfræðinema um norræna sjálfsmynd í fortíð og samtíð. Um kvöldið fór ég á frumsýningu kvikmyndarinnar Perlur og svín í Stjörnubíói

Störf Alþingis hófust með skipulegum hætti í vikunni. Þriðjudag og miðvikudag voru umræður um fjárlagafrumvarpið. Stjórnarandstæðingar gerðu menntamál lítið að umtalsefni, enda erfitt að gagnrýna fjárveitingar til þeirra á þeirri forsendu, að um samdrátt sé að ræða. Að morgni fimmtudagsins var umræða utan dagskrár vegna Lánsjóðs íslenskra námsmanna, að þessu sinni um rétt nemenda í þeim deildum Háskóla Íslands, þar sem gilda fjöldatakmarkanir, til að fá tvisvar sinnum lán til náms á fyrsta ári. Hafði meirigluti stjórnar sjóðsins komist að þeirri niðurstöðu að hverfa bæri frá þessari skipan með vísan til jafnræðisreglna, ég andmæli ekki þeirri niðurstöðu en tel eðlilegt að ákvörðun um þetta komi í úthlutunarreglur að lokinni frekari lögfræðilegri athugun, jafnt á formi og efni málsins, en stjórn LÍN tók málið upp vegna álits umboðsmanns Alþingis um rétt hjúkrunarnema til námsláns.

Klukkan 14.00 var opnuð sýning í Þjóðarbókhlöðu í tilefni af 150 ára afmæli Prestaskólans. Klukkan 17.00 var boðið til veislu vegna 100 ára afmælis Æskunnar. Klukkan 20.00 sóttum við tónleika á vegum Félags íslenskra tónlistarmanna í Listasafni Íslands, þar sem einleikarar frá Norðurlöndum komu fram.

Klukkan 17.00 fórum við í Fjölbrautarskólann í Garðabæ og tókum þátt í hátíðahöldum vegna þess að skólinn er fluttur í nýtt húsnæði. Var fjöldi manns þar í hátíðarskapi. Flutti ég ávarp og síðan skoðuðum við glæsilegt skólahúsnæðið. Athygli mína vakti, að sjónvarpið sá ekki ástæðu til að vera á staðnum og segja frá þessum merka viðburði í sögu skólans eða þróun framhaldsskólakerfisins, þótt það hafi hins vegar sent menn á vettvang, þegar nemendurnir komu frá Sauðárkróki. Þótti mér athöfnin í Garðabæ ekki síður markverð þennan dag en síðasta sprengingin í Hvalfjarðargöngum. Klukkan 20.00 opnaði ég sýningu í Listasafni Íslands á verkum Gunnlaugs Schevings. Er ástæða til að hvetja sem flesta til að sækja þessa merkilegu sýningu.

Klukkan 13.00 flutti ég ávarp á ráðstefnu um markaðssetningu á netinu, sem haldin var í Loftkastalanum. Þegar ég kom þangað uppgötvaði ég, að mér hafði láðst að setja ræðuna í töskuna mína. Sem betur fer var löng röð ráðstefnugesta að skrá sig til þátttöku og skaust Jón Ásbergsson, framkvæmdastjóri Útflutningsráðs, með mig í ráðuneytið að sækja ræðuna og komum við aftur í tæka tíð. Klukkan 14.00 hitti ég nemendur úr framhaldsskólanum á Sauðárkróki, sem hjóluðu í bæinn til að árétta nauðsyn þess, að heimavistarbygging væri reist við skólann en nefnd vinnur nú að undirbúningi málsins.

Sótti fyrirlestur Vytautas Landsbergis, þingforseta í Litháen, sem haldinn var í hátíðarsal Háskóla Íslands. Skrifaði um fyrirlesturinn í vikulegan dálk minn um erlend málefni í DV 3. október 1997.